Tôi thật sự choáng ngợp bởi thế giới mặt nạ của người Mah Meri, một tộc người Mã Lai bản xứ. Có quá nhiều điều thú vị trong nghệ thuật tạo tác mặt nạ của bộ tộc nhỏ bé này, xin dành để giới thiệu trong dịp khác. Ở đây tôi muốn nói về cái mặt nạ rất đẹp của thần Tok Naning, mà tôi sưu tầm được trong chuyên đi Mã Lai năm ngoái.
 |
| Đoạn văn giới thiệu thần Tok Naning trong sách: The Mah Mery, Mask Collection |
" Thần Tok Naning xua đuổi bệnh tật để nó không lây lan sang người. Thần ngăn được đau đầu, đau bụng, đuổi ma quỷ và bảo vệ làng xóm.
Khi thần Tok Naning hát, moi người phải chào đón và hát theo đồng thời đi quanh cái tổ của ông mà không được ngừng lại" .
Đây là đoạn dịch văn bản bên trên và hình ảnh của mặt nạ thần này xin xem bên dưới.
 |
| Mặt nạ Tok Naning nhìn thẳng |
 |
| Nhìn nghiên bên trái |
 |
| Nhìn nghiên bên phải |
Tôi chắc rằng nếu bạn chưa được cầm cái mặt nạ này trên tay, bạn sẽ không cảm nhận được hết sự tinh tế của nghệ thuật tạo tác. Cái mặt nạ được tạc ra từ một khối gỗ trắng ngà, không vân, mềm và rất nhẹ.
 |
| Những nếp nhăn |
Những nét tả thực, thường ít thấy trong kỹ thuật làm mặt nạ, đươc thể hiện rất sống động trên khuôn mặt này. Mặt nạ mô tả một người đàn ông già trong trạng thái tiết chế cảm xúc với môi mím lại, trán dô ra, tai vểnh lên và hai hốc mắt trũng sâu. Đôi mắt nhìn chòng chọc vào người đối diện nửa như muốn đe dọa, nửa như muốn áp đặt quyền lực của mình.
 |
| Những mảng bóng |
Những vết nhăn do cơ chùng xuống và những mảng bóng do xương lồi ra được thể hiện hết sức mượt mà, không một nét đứt gãy. Chứng tỏ người tạc mặt nạ này phải hiểu rõ hoặc ít ra cũng có năng khiếu giải phẫu học.
 |
| Mặt nạ với hàm dưới có thể mở ra, đóng lại |
Điều đặc biệt và có lẽ duy nhất trên thế giới, là phần lớn mặt nạ Mah Meri thiết kế phần hàm dưới rời ra khỏi khuôn mặt. Một kết cấu cơ học đơn giản với sợi dây cao su đàn hồi có thể làm cho hàm này mở ra và đóng lại rất linh hoạt.
 |
| Phía sau mặt nạ với cấu tạo đơn giản làm cho hàm có thể cử động |
Tôi thật bất ngờ khi tác giả làm ra nó lại là một nghệ nhân còn khá trẻ. Anh học kỹ thuật tạo tác từ tổ tiên truyền lại qua bao đời nay. Cái mặt nạ này là tài sản của anh và anh thật sự không muốn rời khỏi nó. Tôi mất khá nhiều thời gian, cộng thêm xảo thuật con buôn, mới có thể làm anh đồng ý nhượng nó lại cho tôi.
 |
| Nghệ nhân Kemi |
 |
| Đang sửa lại cơ cấu hàm mặt nạ |
 |
| Hoàn tất |
Anh chia tay đứa con của mình trong ít nhiều vương vấn, Kemi nói với theo tôi: "Hãy giữ nó, tao biết mày là một người sưu tầm thật sự"
