Thursday 3 August 2017

Indonesian mask, seamless pieces (Part 1)


PART 1: BARONG MASKS IN BALI ISLAND


Indonesia, Unity in Diversity

Like a heap of stone was sprayed on the Earth by God, Indonesia floated on the sea with more than seventeen thousand islands. This "island country" is more special because God cleverly chose the position for his work, leaving it lying across the equator and blocking the two Pacific and Indian oceans. This country is not a solid line but it has the duty of connection, forcing it to find unity in its diversity.

The mandala political_model (see Mandala) of power is the gravitational force that holds these incoherent centres. It forms an alliance that appears in a uniform culture but has specific differences belong to geographically distribution. Mask dance including Barong, Wayang Wong and Topeng will tell the story about the unity of diversity in a unique culture from this very special Southeast Asian country.

Barong Dance

The eternal story of the battle between evil and good and the parallel exists between them is reflected in a scared myth of Barong dance (see also:barong).

A decoration Barong mask in my collection
The story of the battle between Barong and Rangda is almost the same, but the Barong masks differ in each region because ones have a guardian image of their own forests and lands. Each Barong for each region is modelled on a different animal depending on the belief.

Rangda and Barong Ket mask
The most common Barong figure is the lion called Barong Ket (Basnapati Rajah). Barong sacred masks has many roles in Balinese society. It can be used in Barong dances, used in village ceremonies or for processions, and appears on the altar of the Hindu temple. Each village holds its Barong Ket masks at the sacred shrine and regularly sacrifices it for protecting the village. 

The origin of Barong dates back to ancient times and is not so clear, its origins could be from animist' cults, before Hinduism appeared, when villagers still believed in the supernatural protective power of animals (source: mascasia).

Barong Bangkal is barong in the shape of an adult boar. In Bali, male boar is called bangkal, while female boar is called bangkung. That is why this barong is also called Barong Bangkung, sometimes it is called Barong Celeng

This mask is used on many different occasions. It can be used in festivals at temples and can also be performed on the streets for ten days between the Kuningan and Galungan (New Year) festivities. During this ngelawang days, Barong Bangkal was released from the road and from village to village, dancing to the beat of the esplanade (source: ceroart).

Barong Bangkal mask (source: mulpix)

Ngelawang means wandering, it is a ritual supported by powerful mystical energies from sacred objects such as Barong and Rangda masks. When these objects are brought outside the temple or village it is understood as a form of protection for the whole community. The presence of the scared masks is always welcomed with a sense of reverence by the community. Those who can pick up the hair of Barong or Rangda can confidently turn it into panacea or use it to make a talisman (source: mulpix).

Barong Macan mask (source: thejamart)
Barong Macan (Tiger Barong) represents a strong spirit of a tiger, the symbol of Brahma, who protects the village from the calamities and souls of the deceased. He is also said to keep the balance between the earthly world and the spiritual world. Characterized by large protruding eyes with broad mouths to expose long fangs, this mask is a great example of expressing the strong characters of a face, its expressive power represents for Bali sculpture art. Performs this Barong is similar to Barong Bangkal, which is 'ngelawang' around the village in traditional Balinese dancing along with the Gamelan Batel instruments.

Gajah means elephant. As its implication in the name, Barong Gajah is embodied in an elephant form. This type of Barong is very rare because of its unique sacred and not so popular. Barong Gajah can only be seen in some villages of Gianyar, Tabanan, Badung and Bangli. Only on special occasions, these barongs will ngelawang around the village similar to Barong Bangkal or Barong Macan.

Barong Asu is like a dog. Same as Barong Gajah, Barong Asu is also rare, found only in some villages in the Tabanan and Badung areas, with similar ngelawang performance around the villages.

Barong Gajah mask (left) và Barong Asu mask (right)

There are many barongs in the form of four-legs that are very close to everyday life, such as ravens (barong guak), goats (barong kambing), bulls (barong lembu), horses (barong jaran), or moose (barong rusa).the barong sai (Chinese lions) is similar to the lion in Chinese lion dance.
From left to right, ravens (barong guak), goats (barong kambing), bulls (barong lembu) masks
Lions, tigers, wild boars and elephants are powerful creatures, always received the respect of human beings, but dogs, goats, cows, horses, deer and crows can still be gods by the spirit of animism belief a very popular in Asian religious thought. Perhaps their different forms in each region are affected by the scary animals that some community inherits from their ancestors. The lion is a popular scared animal of South Asia, but the wild boar seems come from Tibet far away, while the elephant comes from nearby Hindu areas nearby this country. Each animal is different but play a same role all over the country, the most sacred and powerful Barong Ket play the most important fight to protect good from evil only. Barong Bangkal, Barong Macan, Barong Gajah and Barong Asu bring the power of the divine to the community, in simple and intimate forms.

Barong Naga mask of Basoeki Abdullah
(source: cagarbudaya)
Barong's form does not only express in the animal symbols of original religion but also can see in another form. Another Barong can be found in the Barong Naga mask as a dragon face, which plays an important role in the culture of its birthplace such as Bali, Sulawesi, Timor and other islands. . Barong Naga Mask is a combination of dragons and snakes; it helps to find things and acts as a guard. When treated badly or disrespectfully, Naga will bring plague to human being such as earthquakes, storms or other types of natural disasters. It is believed that Naga is the guardian of the treasures of the world. Barong Naga masks are not found in the form of ngelawang, it seems to be a sacred object to hang in worship places rather than a performance tool like the five mentioned above.

No one sure about the original of the current Barong dance, but the two main assumptions should include the best explain of Barong root, one said that Barong dance has original from the local religion, another one suppose it come from the effect of India.

Bali Aga called them "Original Balinese", meaning that they were the original inhabitants of this island before the Majapa migrated from Java around 1340; they have a very special Barong form called is Barong Brutuk. This is a very rare ritual held in Bali Agar, an aboriginal village in Trunyan. Barong Brutuk is held infrequently because the villagers only perform this ceremony when they experience cases of being unclean (e.g. death or disease) occurring in the village. Twenty-one masks were used in ritual and only unmarried men attended. Like other Barongs, Barong Brutuk's purpose is to control evil spirits.

Barong Brutuk mask (source: barong brutuk)
The Barong Brutuk mask is different from the scary animal form of the Barong masks above. They look simple but full of personality, closer to the person than the animal. Masks can have firm and strong characters of man faces, other masks look feminine while have old men faces. This is perhaps the oldest form of Barong performed by indigenous Balinese to describe the lives of their ancestors in ancient times. The results of cultural interplay between indigenous and exotic elements form the rich in Barong forms now a day. The diversification is showed in form by time, as an example of Barong Kedingkling and Barong Landung mask below.


The Barong Kedingkling mask
Scholars say that Barong originated in India, suppose that Barong was derived from the Sanskrit word "Bahruang". Bahruang is a supernatural creature and is often called the guardian of good things. India's influence on Barong can be best seen in Barong Kedingkling, also known as Barong Blasblasan or Barong Nong Nong Kling. This round mask is different from other forms of Barong masks, which are mask costume used in Wayang Wong dance. The story told in Barong Kedingkling is also taken from the Indian epic Ramayana. This is the reason why Barong Kedingkling is considered the origin of Wayang Wong today. Barong Kedingkling is very popular in Gianyar, Bangli and Klungkung, which are said to be the original of Balinese dance

Barong Landung mask is a story about the cultural mix and acculturation of this crossroads land. This day it is easy to find two giant humanoid puppets, one male and one female at temples of the Bali village, it is worshiped and revered as a guardian of society. Barong Landung is believed to be the embodiment of a marriage between King Balingkang named Jaya Pangus and Chinese princess Kang Ching Wei. Male Barong Landung called Jero Gede. The mask looks pretty scary, dark brown with prominent teeth. He has a split chin and long ears with coin earrings. This mask depicts the beauty of Balinese once a time: hard and firm. Female Barong Landung name is Jero Luh, wife of Jero Gede. The mask looked pretty funny with a prominent forehead. The slanted eyes combined with a sweet smile and red lips. Like her husband, Jero Luh also has long ears. This mask is yellowish white like natural Chinese skin (source:baronglandung).

Barong Landung's love story turns back to the 12th century, when the economic relationship between Bali and China becomes intimate. This may have been a political marriage but was covered under the legendary colour of a love triangle between man and god (1). Regardless of the outcome of the affair, the reverence of the Balinese with the Barong Landung symbol indicates the importance of integrating foreign culture into indigenous culture in Indonesia's development.

Barong Landung mask at Jam Art collection (source: thejamart)
On the other hand related to the spread influence, in relation to the Ondel-ondel mask of the Betawi people in Jakarta, Ondel-ondel is thought to be a variant of Barong Landung but not own religious meaning because most Betawi embrace Islam, they do not have a conception of deities as Balinese. "Both of these pairs of effigies are thought to be closely related. It is quite possible that the Ondel-ondel was Barong Landung that was brought to Jakarta by Balinese servants during the 17-18th centuries. During those times the slave trade by Balinese rulers was very active. The large mass of Balinese people taken to Jakarta resulted in almost half of the total Indonesian population in Batavia (the designation of Jakarta at that time) made up of Balinese" (source: barong landung story).


The "Barong fragments" seems discrete but it becomes a perfect whole when they are put together. Barong becomes a notion of the fighting of good against evil rather or depicts the battle between virtue (dharma) and sleaze (adharma), than a form of religious practice. This idea explains the richness, uniformity and distinctness of the many forms of Barong masks mentioned above. Facing with the constant impact of external cultures, the "island of gods" (2) absorbs foreign beliefs, tolerate them, and assimilate them. The form may be different but the basic conception of the balance of natural and supernatural powers in the universe is not change, they struggle but do not destruction, all dualism exists. Barong has successfully done this, Barong has proved that religion is life, to be life it must be dynamic and not dogmatic.




Notes:

(1). The story told the only big problem in this marriage is that they do not seem to be blessed to have children. This is a big problem because a dynasty always needs to have descendants. The king decided to meditate on Mount Batur to seek guidance from the gods to be able to have children. In Batur, the king met the Lake goddess Dewi Danu, who had a relationship with the goddess, and finally, a son was born. Three years passed, Kang Ching Wei  decided to look for her husband in Batur and she was shocked by the fact she met there. Dewi Danu denied the incident; the king had told her he was still single. Goddess was very angry. In his anger, the god cursed Jaya Pangus and his queen, who were later turned into a pair of dolls called Barong Landung. Later these ‘barongs’ were placed at the temples and were only brought out to ‘attend’ ceremonies held at other temples or to ‘go on village parades (source: barong landung story).

(2) Another name of the Bali island.

Mặt nạ Indonesia, những mảnh vỡ liền lạc (phần 1)



PHẦN 1: MẶT NẠ BARONG Ở BALI


Indonesia, thống nhất trong đa dạng

Như một nắm sỏi được Thượng đế rải xuống trần gian, Indonesia lô nhô giữa biển khơi với hơn mười bảy ngàn hòn đảo. "Xứ sở vạn đảo" này còn đặc biệt hơn bởi Thượng đế đã khéo chọn vị trí cho nắm sỏi của mình, khi để nó nằm vắt ngang đường xích đạo và chặn giữa hai đại dương Thái bình và Ấn độ. Đất nước này là những vạch đứt nhưng lại có nhiệm vụ kết nối, buộc nó phải tìm sự thống nhất trong tính đa dạng của mình.

Cấu trúc mandala (xem mandala) của quyền lực chính là lực hút để giữ những trung tâm rời rạc này lại và cũng do tính chất liên minh mà xuất hiện một sự đồng nhất trong văn hóa với những hình thức thể hiện chung nhưng lại có những khác biệt riêng theo từng khu vực địa lý. Múa mặt nạ bao gồm Barong, Wayang Wong và Topeng sẽ kể câu chuyện về sự thống nhất trong đa dạng của một nền văn hóa đặc sắc từ quốc gia rất đặc biệt của vùng Đông nam Á này.

Múa Barong, chuyện thần linh của Bali

Câu chuyện muôn thuở về cuộc chiến đấu giữa cái ác và điều thiện cũng như sự song trùng tồn tại giữa chúng, được thể hiện qua một huyền thoại mang tính lễ nghi trong điệu múa Barong (xem thêm: barong).

Mặt nạ Barong trong sưu tập của tôi
Chuyện về cuộc chiến giữa Barong và Rangda hầu như giống nhau nhưng mặt nạ Barong lại khác nhau ở từng vùng bởi vì mỗi vùng có hình ảnh vị thần bảo vệ riêng cho rừng và đất đai của mình. Mỗi Barong cho mỗi vùng được mô phỏng theo một con vật khác nhau tùy vào tín ngưỡng.

Mặt nạ Rangda và Barong Ket
Barong phổ biến nhất mang hình hài của con sư tử được gọi là Barong Ket (Basnapati Rajah). Mặt nạ thiêng Barong có nhiều vai trò trong xã hội Bali. Nó có thể được dùng trong điệu múa Barong, được sử dụng trong các buổi lễ làng hoặc cho các đám rước, và xuất hiện trên ban thờ của đền thờ Ấn giáo (Hindu). Mỗi ngôi làng giữ mặt nạ Barong Ket của mình tại ngôi đền thiêng và thường xuyên cúng tế vì nó bảo vệ làng. Nguồn gốc của Barong có từ thời xa xưa và không rõ ràng lắm, nó có thể xuất phát từ tín ngưỡng bái vật giáo, trước khi Hindu giáo xuất hiện, khi người dân vẫn tin vào sức mạnh chống lại các thế lực siêu nhiên của động vật (theo: mascasia).


Barong Bangkal là barong trong hình hài của con heo rừng trưởng thành. Tại Bali, heo rừng đực gọi là bangkal, trong khi heo rừng cái được gọi là bangkung. Đó là lý do tại sao loại barong này còn được gọi là Barong Bangkung, một đôi khi nó còn được gọi là Barong Celeng nữa.

Mặt nạ này được sử dụng trong nhiều dịp khác nhau. Nó có thể được dùng trong những lễ hội tại các ngôi đền và cũng có thể được trình diễn ngoài đường phố trong mười ngày giữa hai lễ Kuningan và Galungan (năm mới).

Mặt nạ Barong Bangkal (nguồn: mulpix)

Trong dịp ngelawang này, hàng ngày Barong Bangkal được thả ra ngoài đường và đi từ làng đến làng khác, nó nhún nhảy theo nhịp điệu được đánh bởi cái phèn la (esplanade) (theo: ceroart).

Ngelawang nghĩa là đi lang thang, đó là một nghi thức được hỗ trợ bởi những năng lượng thần bí mạnh mẽ có từ các vật thiêng như Barong và Rangda. Khi những vật này được mang ra bên ngoài ngôi đền hoặc làng mạc nó được hiểu như là một hình thức bảo vệ cho toàn thể cộng đồng. Sự hiện diện của những linh vật luôn được người dân chờ đón và chào mừng với một ý thức tôn kính. Những người nhặt được lông của Barong hay Rangda có thể tự tin biến nó thành thuốc chữa bách bệnh hoặc làm thành những lá bùa (talisman) (theo: mulpix)


Mặt nạ Barong Macan (nguồn: thejamart)
Mặt nạ Barong Macan (Tiger Barong) đại diện cho tinh thần mạnh mẽ của một con hổ, biểu tượng của thần Brahma, người bảo vệ ngôi làng khỏi những tai họa và linh hồn của người quá cố. Ông cũng giữ sự cân bằng giữa thế giới trần thế và thế giới tâm linh. Đặc trưng bởi đôi mắt lồi to với miệng há rộng để lộ cặp nanh dài, mặt nạ này là một ví dụ tuyệt vời về việc thể hiện những sắc thái mạnh mẽ của khuôn mặt, sức mạnh biểu cảm của nó là một đặc trưng tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc Bali. Cách thực hiện Barong này cũng giống như Barong Bangkal, đó là 'ngelawang' xung quanh làng theo vũ điệu Bali truyền thống cùng với các nhạc cụ Gamelan Batel.

Gajah có nghĩa là voi, như ngụ ý của nó trong tên gọi , Barong Gajah được thể hiện trong một hình thức con voi. Loại Barong này rất hiếm vì sự thiêng liêng và không phổ biến đặc biệt của nó. Barong Gajah chỉ có thể được nhìn thấy ở một số làng của Gianyar, Tabanan, Badung và Bangli. Chỉ trong những dịp đặc biệt, barong này sẽ ngelawang quanh làng tương tự như Barong Bangkal hay Barong Macan.


Mặt nạ Barong Gajah (trái) và Barong Asu (phải)
Barong Asu giống với một con chó. Giống như Barong Gajah, Barong Asu cũng rất hiếm, chỉ được tìm thấy ở một số làng trong khu vực Tabanan và Badung với những hình thức ngelawang quanh làng tương tự.

Còn rất nhiều những Barong được thể hiện dưới hình thức linh vật có bốn chân rất gần gũi với cuộc sống hàng ngày, như Barong quạ (barong guak), dê (barong kambing), bò (barong lembu), ngựa (barong jaran), hưu (barong rusa) hay barong sai giống với con sư tử trong múa sư tử của Trung Quốc.

Từ trái qua phải, mặt nạ Barong quạ (barong guak), dê (barong kambing), bò (barong lembu)
Sư tử, hổ, heo rừng và voi là những con vật mạnh mẽ, luôn nhân được sự nể nang của con người, nhưng chó, dê, bò, ngựa, hưu, quạ vẫn có thể thành thần bởi quan niệm vạn vật hữu linh rất phổ biến trong tư duy tôn giáo của châu Á. Có lẽ những hình thức khác nhau của chúng theo từng vùng bị ảnh hưởng bởi những linh vật mà một cộng đồng nào đó được thừa hưởng từ tổ tiên của họ. Con sư tử là linh vật phổ biến của vùng Nam Á nhưng con heo rừng lại mang bóng dáng của Tây Tạng xa xôi, trong khi con voi lại đến từ những khu vực theo Ấn giáo nằm gần kề. Mỗi con vật như một mảnh ghép trong bức tranh đa dạng nhưng rất đồng nhất trong cách thể hiện, Barong Ket linh thiêng và quyền năng nhất chỉ ở trong đền chiến đấu để bảo vệ điều thiện khỏi cái ác, trong một cuộc chiến ở tầm mức rộng. Những Barong khác đưa sức mạnh của thánh thần tới cộng đồng, trong những hình thưc giản dị và gần gũi. 

Mặt nạ Barong Naga tại bảo tàng Basoeki Abdullah
(nguồn: cagarbudaya)
Hình thức của Barong không dừng lại ở cách thể hiện qua những linh vật của tôn giáo nguyên thủy. Có thể tìm thấy một hình thức khác của Barong trong mặt nạ Barong Naga dưới hình dạng của một con rồng, nó có vai trò quan trọng trong văn hoá tại những nơi sản sinh ra nó như Bali, Sulawesi, Timor và các hòn đảo khác. Mặt nạ Barong Naga là một sự kết hợp của rồng và rắn, nó giúp tìm kiếm những điều may và đóng vai trò bảo vệ. Khi bị đối xử kém hoặc thiếu tôn trọng, Naga sẽ mang tai ương cho con người như động đất, bão hoặc các kiểu thiên tai khác. Người ta còn tin rằng Naga là người giám hộ những kho báu của thế gian. Không tìm thấy mặt nạ Barong Naga trong hình thức ngelawang, hình như đây là một vật thiêng để treo trong các nơi thờ tự hơn là một công cụ biểu diễn như những hình thức kể trên.

Không ai chắc chắn về nguồn gốc của múa Barong hiện nay, tuy nhiên các giả thuyết thường bao gồm hai cách lý giải: hoặc là múa Barong có nguồn gốc từ tôn giáo bản địa, hoặc là nó đến từ ảnh hưởng của Ấn Độ.

Người Bali Aga gọi họ là người “Bali gốc”, nghĩa rằng họ là những cư dân gốc sống tại hòn đảo này trước khi người Majapa từ Java di cư tới đây vào khoảng năm 1340, họ có một hình thức Barong rất đặc biệt gọi là Barong Brutuk. Đây là một nghi lễ rất hiếm, được tổ chức ở Bali Agar, một làng thổ dân ở Trunyan. Brutuk được tổ chức không thường xuyên vì dân làng chỉ làm lễ này khi họ gặp những trường hợp được cho là không sạch sẽ (ví dụ như chết chóc hay dịch bệnh) xảy ra trong làng. Hai mươi mốt cái măt nạ được dùng trong nghi lễ và chỉ những đàn ông chưa vợ được tham dự mà thôi. Cũng như các Barong khác, mục đích của Barong Brutuk nhằm để khống chế tà ma.

Mặt nạ Barong Brutuk (nguồn: barong brutuk)
Mặt nạ Barong Brutuk khác hẳn hình thức linh vật của những mặt nạ Barong kể trên, chúng trông đơn giản nhưng đầy cá tính, gần với người hơn là vật. Mặt nạ có thể mang gương mặt đàn ông rắn chắc và mạnh mẽ, mặt nạ khác lại có vẻ nữ tính trong khi cái khác lại mang gương mặt người già. Đây có lẽ là hình thức cổ xưa nhất của Barong được trình diễn bởi người Bali bản địa nhằm mô tả lại cuộc sống của tổ tiên họ ở thời cổ đại. Kết quả của sự giao thoa văn hóa giữa những yếu tố bản địa và ngoại lai tạo nên những hình thức Barong phong phú khác. Khác cả theo hình thức lẫn thời gian, như mặt nạ Barong Kedingkling hay Barong Landung thể hiện sau đây.

Mặt nạ Barong Kedingkling
Những học giả cho rằng múa Barong có nguồn gốc từ Ấn độ nói Barong được lấy từ chữ "Bahruang" trong tiếng Phạn. Bahruang là một con vật có năng lực siêu nhiên và thường được gọi là người bảo vệ điều lành. Ảnh hưởng của Ấn độ lên múa Barong có thể thấy rõ nhất ở Barong Kedingkling còn gọi là Barong Blasblasan hay Barong Nong Nong Kling. Cái mặt nạ dạng tròn này khác hẳn các hình thức mặt nạ Barong khác, nó là mặt nạ dùng như đạo cụ để múa giống như trong múa Wayang Wong. Câu chuyện được kể trong Barong Kedingkling cũng được lấy từ sử thi Ramayana của Ấn độ. Đây chính là lý do mà Barong Kedingkling được coi là nguồn gốc của Wayang Wong hôm nay. Barong Kedingkling xuất hiện rất nhiều trong vùng Gianyar, Bangli và Klungkung, những vùng đất được cho là nguồn gốc của nghệ thuật múa Bali hiện tại.

Barong Landung lại là câu chuyện về sự hỗn dung văn hóa và hội nhập của vùng đất nằm ở ngã ba đường này. Ngày này vẫn có thể dễ dàng tìm thấy hai con rối khổng lồ hình người, một nam một nữ tại các ngôi đền của làng ở vùng Bali, được thờ phượng và tôn kính như một người bảo vệ của xã hội. Barong Landung được cho là hiện thân của cuộc hôn nhân giữa vua Balingkang tên là Jaya Pangus với công chúa Trung Quốc Kang Ching Wei. Barong Landung nam gọi là Jero Gede. Mặt nạ nhìn khá đáng sợ, có màu nâu đen với hàm răng vẩu nổi bật. Ông có một cằm chẻ và đôi tai dài đeo những bông tai bằng đồng xu. Mặt nạ này mô tả kiểu vẻ đẹp lý tưởng một thời của người Bali, cứng và rắn chắc. Barong Landung nữ tên là Jero Luh vợ của Jero Gede. Mặt nạ nhìn khá buồn cười với một cái trán vồ nổi bật. Đôi mắt xếch kết hợp với một nụ cười ngọt ngào cùng đôi môi được sơn đỏ. Giống như chồng, Jero Luh cũng có đôi tai dài. Mặt nạ này có màu trắng vàng, giống như da của người Trung Quốc (theo: baronglandung).

Câu chuyện tình Barong Landung phải được quay ngươc lại thế kỷ 12, khi mối quan hệ kinh tế giữa Bali và Trung Quốc trở nên mật thiết. Đây có thể là một cuộc hôn nhân chính trị nhưng lại được che đậy dưới màu sắc huyền thoại của một cuộc tình tay ba giữa người và thần (1). Cho dù kết quả của cuộc tình là thế nào, sự sùng kính của người dân Bali với biểu tượng Barong Landung cho thấy tầm quan trọng của sự hội nhập văn hóa ngoại lại vào với văn hóa bản địa trong tiến trình phát triển của Indonesia.
Mặt nạ Barong Landung trong sưu tập của Jam Art (nguồn: thejamart)
Ở một khía cạnh khác liên quan tới sự lan tỏa ảnh hưởng, trong mối liên quan với mặt nạ Ondel-ondel của người Betawi ở Jakarta, người ta cho rằng Ondel-ondel là một dị bản của Barong Landung nhưng không mang ý nghĩa tôn giáo bởi vì phần lớn người Betawi theo đạo Hồi nên họ không có quan niệm về thần linh như người Bali. "Cả hai cặp hình nộm được cho là liên quan chặt chẽ. Ondel-ondel hoàn toàn có thể là Barong Landung đã được các công chức của Bali mang tới Jakarta trong thế kỷ 17-18. Trong thời gian đó, việc buôn bán nô lệ của các nhà cai trị Bali rất sôi nổi, khối lượng lớn người Bali được đưa đến Jakarta chiếm gần một nửa tổng số người Indonesia ở Batavia (tên gọi Jakarta vào thời điểm đó)" (theo: barong landung story).

Những "mảnh Barong" tưởng như rời rạc lại tạo thành một tổng thể hoàn hảo khi chúng được ghép lại với nhau. Barong trở nên là một ý niệm về sự chiến đấu của điều tốt chống lại điều xấu, của đức hạnh (dharma) chống lại pháp thuật (adharma), hơn là một hình thức thực hành tôn giáo. Điều này giải thích cho sự phong phú, sự đồng nhất và khác biệt của rất nhiều hình thức mặt nạ Barong kể trên. Ở trong cái thế phải đối diện với những tác động liên tục từ các nền văn hóa bên ngoài, "hòn đảo của thánh thần" (2) tiếp thu những tín ngưỡng ngoại lai, dung nạp chúng và đồng hóa chúng. Hình thức có thể khác nhau nhưng nền tảng chính là quan niệm về sự cân bằng của những thế lực tự nhiên và siêu nhiên trong vũ trụ, chúng đấu tranh nhưng không triệt tiêu, tất cả song trùng tồn tại. Barong đã làm được điều này, Barong đã chứng minh được rằng tôn giáo là đời sống, để là cuộc sống nó phải năng động và không giáo điều.



Chú thích:

(1). Chuyện kể rằng vấn đề lớn duy nhất trong cuộc hôn nhân này là họ dường như không được ban phước để có con. Đây là một vấn đề lớn bởi vì một triều đại luôn luôn cần phải có con cháu. Nhà vua quyết định ngồi thiền ở núi Batur nhằm cầu xin sự hướng dẫn từ thánh thần để có thể được ban phước cho con cái. Trong Batur, vua gặp vị nữ thần hồ Dewi Danu, ông có mối quan hệ tình ái với nữ thần này và cuối cùng, một đứa con trai được sinh ra. Ba năm trôi qua, Kang Ching Wei quyết định đi tìm chồng ở Batur và cô ấy bị sốc bởi thực tế cô gặp ở đó. Dewi Danu phủ nhận sự việc, vị vua đã nói với cô rằng ông vẫn còn độc thân. Nữ thần đã rất tức giận. Trong cơn thịnh nộ của mình, thần đã nguyền rủa Jaya Pangus và hoàng hậu của ông, hai người sau này bị biến thành một cặp búp bê gọi là Barong Landung. Sau đó các "barong" này được đặt tại các đền thờ và chỉ được đưa ra để tham dự các nghi lễ được tổ chức tại các đền thờ khác hoặc được rước trong các "đám diễu hành của làng" (nguồn: barong landung story).

(2) Tên gọi một cách ví von của đảo Bali.

Tuesday 22 November 2016

Mr. Wu's masks, belong to man and belong to ghost



Something about Jiufen town

I came to Jiufen (九份) in a heavy rain, wetting sky seems want to keep wandering visitors stay in nice little coffee shop next to the road snakes along the mountain slopes. Funny name of this town comes from an ancient story, the village only have nine households living isolation in the high mountains, the village has always request "nine portions" every time shipments arrived from town. Later Kau-hun (meaning "nine portions" in Hokkien) become the name of the village.

Frankly to say, landscape or architecture here nothing really outstanding, most houses built of concrete, while the architecture is poor, not follow a typical style at all. If you want to Taiwan for travel, I recommend you spend the money to go to other countries, the Japanese pulled together here to remind them about their proud for the heroic past of a ruler nation that they impose on this island. Other people also come here may listen to rumours of the majority on the net.

I go to Jiufen because of the museum that is introduced as a very scary place on the internet; it is the ghost's masks museum of Mr Wu. Came here, I knew that this is not a ghost museum, this is the world of human beings are being revived through a lifetime of thoughts and hard working of sculptor Wu.
My face between marsks of Mr. Wu
Mr. Wu and his masks museum

Climb up the slope of the road Shuqi you will easily caught his house located right on the landing. These masks with grotesque shapes will strike you, would have scared people, and would have enjoyed people but me sure everybody have the intention of curiosity, want to step inside.

In contrast to the weird face outside, you will encounter an old man with kindly face, with a bald head and a little white-haired. He has appearance of people who stop thinking of livelihood, living the rest of his life by his own creations while still young. Mr Wu was leaving the museum include many uniquely fantastic faces.
Mr. Wu signed on the back side of his mask in my collection
Those who do not understand Chinese can easily be confused about a demonic world that is hidden inside, but in fact is not the case, this is a private museum opened permanently with a humanity related bare name: Painful life mask exhibition (痛苦 人生 面具).
The advertising panels outside the museum. Large panel means Masks exhibition (展 面具). Small panel explained: Painful life mask exhibition (痛苦 人生 面具).
A person at age 80 must be experienced the ups and downs experiences of human sorrows and time. I unfortunately cannot exchange a lot with him because of the language barrier. But the deep sympathy of a passion for the mask is the language without words, he let me in the silence world of his mask, leaving the rush of outside of a noisy tourist route.
A small part in Mr. Wu masks collection
He may live his whole life with the thought of sorrow and extreme phenomena of society, these troubles reveal themselves by the irregularity faces in his imagined. Clay Man Mr. Wu (泥人 ) is how people call him and also the name of his museum.
Mr. Wu and me under the museum name Clay Man Mr. Wu (泥人 )
There are more than 1500 masks fully hung on walls and walls of the room, you will be overwhelmed by the abnormal shape of distortion faces or the malformation of the eyes, nose, mouth, or the exceed amount of these parts on some faces.

Is abnormal a required part of the nature of the injuries? These ambitions beyond the normally standards will born irregularity faces, perhaps it is the philosophy of the distorted shape on the human face of Mr. Wu.
Human faces of Mr. Wu
On another wall he wrote the words "Happy Birthday", the sorrow must also be born as a creature was born. He greeted them on the journey to discover the disability of man and society through his mask.
The full of masks wall with Happy Birthday world
Hard thinking and intelligent creative, his talented hands catch the spirit of humanity through their happiness, anger, love and odious characters that have common name is desire. Desires distort and transform the human and social, make human lose him to become a ghost in an endless circle.

Belong to man and belong to ghost

There is not any specific distinction between man () and ghost () in his mask. Sometimes ghosts same as man but sometimes man who more resemble ghosts. For example in the picture below, Stingy ghost (小氣鬼) have a human face like than Fake face man (假面 ) mask.
Left: Stingy ghost (小氣鬼) mask and right: Fake face man (假面 mask.
His mask present the world of human and ghost that are still not escape disguised animals form such as Goat horns man (羊角 ) or Bird kidding ghost ( ).
Left: Goat horns man (羊角 ) and right: Bird kidding ghost (  )
His ghost world as diverse as the world of human being, whose formal clothes called Teacher ghost, whose disloyal face called Adventure ghost (冒險 ), a Coward ghost (膽小鬼) have no eyes, just see his hair tumbled covered his shy red face.
Left: Teacher ghost, center: Adventure ghost (冒險 ), right: Coward ghost (膽小鬼
Ghost are Love Money (理財 鬼), become Thief (小偷 鬼) and Out of shape (變形 鬼). Perhaps the Out of shape ghost mask is the most same ghost imagines in human thinking.
Left: Love Money ghost (理財 鬼), ceter: Thief  ghost(小偷 鬼), right: Out of shape ghost (變形 鬼)
The story of Mr. Wu is not belong to ghost or man, his story is the story about the outrageous. Humans will become ghost by his own outrageous. The resonable loving but even exceed the normal level also creates suffering, a toffu addict people will create a Toffu addict ghost with the appearence coresponding with his passion, a dark man in blind always brings suffering form create a Blind man mask. Even the smoking habits of modern society will create a Smoking ghost with his mouth deformed into a circle and there are countless mouths appearing on this ghost mask.
Left: Toffu addict ghost, center: Blind man, right: Smoking ghost masks
His masks are beyond the normal concept of "external appearances have root from people mind". There are many mask show ideas than image expression. Mask named The Boss is an example: From mouth of the boss born a face, then from the mouth of this new face has born another face again. Does it mean property born from the mouth? Or mouth is the drama that related to talking business man? These expressions create such multi-dimensional thinking have a lot in his collection. There are two masks joined together in one mask. In contrast to a mask with nothing, no eyes, no nose, no mouth, whether it reminds viewers what to think?
Right: The boss mask, center: Joined face mask and right: Nothing face mask
I really do not distinguish what is man, what is ghost in his abnormal world, to define what are belongs to man and what are belong to ghost is an impossibility. In the only mask he left me; because he cannot refuse my passion on his mask; the mask was named Brave man (大膽 人).
Front side and back side of Brave man mask in my collection
This is a man whose face was stretched at middle part due to four stacked noses, deformed face looked like a ghost, and not same as normal description of the image of an ideal brave man. There is little expression of surprise in the raised eyebrow and upward iris. Does Mr. Vu have caught the spirit of praise for a courageous act? Who was praised although very surprised, but also expand his nose because of interesting? Well, this is part of human emotions; it is not belong to ghost.

I stood in his museum but thought as I am in World of Sense-Desires (Kama Loka) of Saha Lang (Samsara), where greed and lust ruled mind-body of living beings, where arise affliction and carnal desires. Five desires (seen, heard, smelt, tasted and touched) which living beings are unpleasant feeling in life are present here, it is clear, visible and incontrovertible. If someone asks: Is there somewhere, where people live with the bizarre extremes of man? I will not hesitate to answer that: Here, the masks museum of Mr. Wu.


Mặt nạ Ông Vũ, của người và của ma



Một chút về Cửu Phần

Tôi đến Cửu Phần (九份 Jiufen) trong một cơn mưa nặng hạt, bầu trời sũng nước cứ như muốn giữ khách nhàn du trong những quán cà phê nhỏ xinh nằm cạnh con đường ngoằn nghèo chạy dọc theo triền núi. Cái tên ngồ ngộ của thị trấn này đến từ một câu chuyện xa xưa, khi làng chỉ có chín hộ dân sống biệt lập trên núi cao, làng luôn yêu cầu chín phần đồ dùng mỗi khi có hàng đến từ thị trấn. Sau đó Kau-hun có nghĩa là "chín phần"  theo ngôn ngữ Phúc Kiến (Hokkien) trở thành tên gọi của làng.

Thật tình phong cảnh hay kiến trúc ở đây không có gì nổi bật lắm, nhà cửa toàn xây bằng bê tông, còn kiến trúc thì lộn xộn không theo một phong cách nào cả. Nếu như muốn đi du lịch Đài Loan thì tôi khuyên bạn nên để dành tiền để đi nước khác, người Nhật kéo nhau tới đây chắc là để hoài niệm lại quá khứ oai hùng của một kẻ cai trị mà dân tộc họ áp đặt lên đất nước này. Những người khác chắc cũng đến đây vì nghe theo đổn thổi của số đông trên mạng.

Tôi đến Cửu Phần vì cái bảo tàng được giới thiệu một cách rất rùng rợn trên internet, rằng đó là bảo tàng mặt nạ ma của ông Vũ. Đến nơi rồi mới biết, đây không phải là bảo tàng ma, đây là thế giới của con người được tái hiện lại qua suy nghĩ của một đời lao động cật lực, của điêu khắc gia họ Vũ.

Cái mặt tôi cùng với những cái mặt nạ của ông Vũ
Ông Vũ và bảo tàng mặt nạ

Ngược lên trên con dốc của đường Shuqi bạn sẽ dễ dàng bắt gặp căn nhà của ông nằm ngay trên chiếu nghỉ. Những mặt nạ với hình thù quái dị sẽ đập ngay vào mắt bạn, sẽ có người sợ hãi, sẽ có người thích thú nhưng chắc rằng ai cũng có ý định tò mò, muốn bước vào bên trong.

Ngược với những khuôn mặt rùng rợn bên ngoài, bạn sẽ bắt gặp một ông già có khuôn mặt phúc hậu, với cái đầu hói và một ít tóc đã bạc trắng. Ông mang cốt cách của người đã thôi không còn vướng bận kế sinh nhai, sống phần còn lại của cuộc đời bằng chính những sáng tạo của mình lúc còn trai trẻ. Dị nhân họ Vũ này đã để lại một bảo tàng gồm những khuôn mặt dị hình hết sức độc đáo.
Ông Vũ đang viết tên lưu niệm phía sau cái mặt nạ cho sưu tập của tôi
Những người không hiểu tiếng Hoa có thể dễ dàng nhầm lẫn về một thế giới ma quỷ nào đó được ẩn giấu bên trong, nhưng thực ra không phải vậy, đây là một bảo tàng tư nhân được mở cửa thường trực với cái tên rất trần tục: Trưng bày mặt nạ về những tổn thương (nỗi cay đắng, muộn phiền) của nhân sinh (痛苦人生面具: Painful/ Bitter life mask exhibition).
Các tấm biển giới thiệu bên ngoài bảo tàng. Biển lớn nghĩa là Trưng bày mặt nạ
(展面具Mask exhibition). Biển nhỏ giải thích thêm: Trưng bày mặt nạ về những tổn thương của nhân sinh (痛苦人生面具: Painful life mask exhibition).
Một người tuổi 80, kinh qua những bể dâu ắt hẳn phải trải nghiệm nhiều nỗi muộn phiền thế nhân và thời cuộc. Tôi tiếc là không thể trao đổi nhiều với ông vì rào cản ngôn ngữ. Tuy nhiên những đồng cảm sâu xa về một nỗi đam mê dành cho mặt nạ là thứ ngôn ngữ không cần lời, ông để tôi lặng yên trong thế giới mặt nạ của ông, bỏ bên ngoài những xô bồ của của một con đường du lịch, nơi khu trung tâm đầy chộn rộn.
Một góc nhỏ trong thế giới mặt nạ của ông Vũ
Có lẽ ông sống cả cuộc đời mình với suy tư về những muộn phiền và những hiện tượng cực đoan của xã hội, những muộn phiền có cách bộc lộ ra bên ngoài bằng những khuôn mặt bất thường trong hình dung của ông. Ông Vũ Người Đất (泥人吳 ) là cách người đời gọi ông và cũng là tên ông đặt cho cái bảo tàng của mình.
Ông Vũ và tôi đứng dưới cái bảng hiệu Ông Vũ Người Đất (泥人吳 ) của bảo tàng
Có hơn 1500 cái mặt nạ được treo la liệt đầy khít cả tường bao và tường ngăn của căn phòng, bạn sẽ choáng ngợp trước những hình thù kì dị của những khuôn mặt méo mó hay những dị tật của mắt, mũi miệng, hay số lượng vượt quá thông thường của những bộ phận này. Phải chăng khuyết tật là phần bắt buộc phải có của thuộc về bản chất của những tổn thương? Những tham vọng vượt quá thông thường sẽ tạo nên khuyết tật, có lẽ đó là triết lý của những hình hài méo mó trên những khuôn mặt nhân sinh của ông Vũ.
Những khuôn mặt nhân sinh của ông Vũ
Trên một bức tường khác ông viết câu "Chúc mừng sinh nhật", những muộn phiền chắc chắn cũng phải được sinh ra như cách một tạo vật được sinh thành. Ông chào đón chúng trên hành trình khám phá những khuyết tật của con người và xã hội bằng cách đưa chúng vào những cái mặt nạ của mình.
Mảng tường đầy mặt nạ với câu Chúc mừng sinh nhật
Cặm cụi suy tư, cặm cụi sáng tạo, bàn tay tài hoa của ông nắm được thần thái của nhân sinh qua những hỉ nộ ái ố, qua những tham sân si có tên chung là dục vọng. Những dục vọng làm méo mó và biến tướng con người cũng như xã hội. Những dục vọng làm con người tự đánh mất mình để trở thành ma trong một cuồng si bất tận.

Của người và của ma

Không có một phân biệt cụ thể nào giữa người (人) và ma (鬼) trong các mặt nạ của ông. Có lúc ma mang dáng người nhưng có lúc người lại giống ma hơn cả. Ví dụ như trong hình bên dưới đây, con ma Keo kiệt (小氣鬼) lại có gương mặt người hơn là con người Mặt giả (假面人).
Trái: Mặt nạ ma Keo kiệt (小氣鬼) và phải: người Mặt giả (假面人)
Mặt nạ của ông có thế giới của những con người và ma chưa thoát ra khỏi lốt cầm thú, như người Sừng dê (羊角人) hay ma Điểu tử (玩鳥鬼).
Trái: Mặt nạ người Sừng dê (羊角人), phải: ma Điểu tử (玩鳥鬼).
Thế giới ma của ông cũng đa dạng như thế giới người, có con ma áo mão đàng hoàng làm Thầy ma, có con ma mặt mũi gian manh gọi là ma Liều (冒險鬼), cũng có con ma Nhát gan (膽小鬼) mặt mũi không thấy đâu, chỉ thấy chòm tóc lòa xòa che phủ khuôn mặt.
Trái: Mặt nạ Thầy ma, giữa: ma Liều (冒險鬼) và phải: ma Nhát gan (膽小鬼)
Ma cũng Yêu tiền (理財鬼), cũng Ăn cắp (小偷鬼) và cũng Vô hình (變形鬼), vô ảnh. Có lẽ mặt nạ ma Vô hình là khuôn mặt giống ma nhất trong hình dung của con người.
Trái: mặt nạ ma Yêu tiền (理財鬼), giữa: ma Ăn cắp (小偷鬼) và phải ma Vô hình (變形鬼)
Chuyện của ông Vũ không phải là của ma hay người, chuyện của ông là câu chuyện kể về những thái quá. Con người sẽ trở thành ma do chính sự thái quá của mình. Những tham ái cho dẫu chính đáng nhưng vượt quá mức độ thông thường cũng tạo nên khổ đau, một con ma tham ăn đậu hũ quá cũng tạo nên một nghiệp tướng, một con người tối tăm trong cảnh mù lòa luôn mang hình tướng khổ đau. Kể cả thói quen nghiện hút của xã hội cũng tạo nên con ma Hút thuốc với cái miệng biến tướng thành hình tròn và có vô số cái miệng như thế xuất hiện trên mặt nạ của con ma này.
Trái: mặt nạ ma Thích đậu hũ, giữa: người Mù và phải ma Hút thuốc
Mặt nạ của ông vượt lên khỏi khái niệm "tướng tùy tâm sinh" thông thường. Có những mặt nạ biểu ý nhiều hơn biểu hình. Cái mặt nạ có tên Ông chủ là một ví dụ: Từ cái miệng ông chủ sinh ra một khuôn mặt, rồi từ cái miệng của khuôn mặt này lại sinh ra một khuôn mặt khác. Phải chăng tài sản sinh ra từ miệng? Hay miệng là khẩu nghiệp của những người kinh doanh? Những biểu đạt tạo suy nghĩ đa chiều như vậy có rất nhiều trong sưu tập của ông. Có cái mặt nạ gồm hai mặt người nối lại với nhau. Tương phản với cái mặt nạ trống không, không mắt, không mũi, không miệng, liệu nó gợi cho người xem những suy nghĩ gì?
Những tương phản giữa mặt nạ Ông chủ (trái) có ba mặt, giữa có hai và không có mặt nào (phải)
Tôi thật sự không phân biệt được đâu là người, đâu là ma trong cái thế giới dị hình của ông, để định nghĩa cái gì thuộc về ngưởi, cái gì thuộc về ma là một điều bất khả. Trong cái mặt nạ duy nhất ông để lại cho tôi; vì tấm thịnh tình của một lữ khách không quản đường xa mà tìm tới; là cái mặt nạ có tên người Dũng cảm (大膽人).
Phía trước và sau của mặt nạ người Dũng cảm trong sưu tập của tôi
Đây là một con người với khuôn mặt được kéo dãn phần giữa do có tới bốn cái mũi chồng lên nhau, mặt mày trông dị dạng như ma và không như mô tả về hình ảnh của một người dũng cảm lý tưởng. Có chút biểu cảm về sự ngạc nhiên trong cái nhướng mày đẩy tròng đen lên phía trên mắt. Phải chăng ông Vũ đã bắt được cái thần của lời khen cho một hành động dũng cảm, người được khen mặc dù rất ngạc nhiên nhưng cũng phổng mũi vì thích. À, ra đây là phần cảm xúc thuộc về người, của người nào phải của ma đâu!

Tôi đứng trong bảo tàng của ông mà cứ ngỡ như đang lạc trong cõi dục giới (World of Sense- Desires, Kama Loka) của thế giới sa bà (Samsara), nơi tham ái cai trị thân tâm chúng sinh, nơi phát sinh phiền não và vật dục (xem thêm: the gioi ta ba). Ngũ dục (sắc dục, thinh dục, hương dục, vị dục và xúc dục) mà chúng sanh thọ nạn trong đời đang hiện diện nơi đây, rõ ràng, trực quan và không cần bàn cãi. Nếu có ai đó hỏi rằng: Có một nơi nào đó, nơi con người sống với những cực đoan quái đản của con người? Tôi sẽ không do dự mà trả lời rằng: Nơi đây, bảo tàng mặt nạ của ông Vũ.